İmâm-ı Rabbânî Sonrası Nakşbendiyye’de Murâkabe

Murakabe kavramı, tasavvufun ilk dönemlerinden itibaren önemle üzerinde durulmuş ve pek çok sûfî tarafından açıklanmış tasavvufî kavramlardandır. kavramına verilen anlamları iki temel noktada toplamak mümkündür. Bunlardan ilki kişinin Allah’a yönelmesi dâimâ onun huzûrunda olduğu bilincini hissetmesidir. Bu anlamıyla murâkabenin, Cibrîl hadisi diye bilinen hadis-i şerifteki “ihsân” kavramıyla eş anlamlı olarak kullanıldığı görülür. Murakabenin diğer anlamıysa kalbine yönelmesini kalbini Allah’tan başka her şeyden yani mâsivâdan muhafaza etmesini ifâde eder. Sûfîler, murakabenin anlamı de durmuşlardır. Öte yandan murâkabe kavramının tasavvuf tarihi içinde farklı anlamlar kazandığı Bunun en açık örneği, Nakşbendiyye tarikatında anlamdır. Murâkabe yukarıda açıkladığımız korumakla birlikte özellikle İmâm-ı Rabbânî sonrasında bir anlam bu tarikatın mânevî eğitim sisteminin parçası hâline geldiği görülmektedir. makalede, Nakşbendiyyenin sülûk anlayışında yöntem kullanılan murâkabe-i ahadiyyet, maiyyet gibi çeşitleri bulunan anlayışı incelencektir. yanı sıra Nakşbendiyye’nin metodu hakkında kısaca bilgi verilecek, prensiplerinden murâkabeye yakın olanlara işâret edilecek yine tarikatta ortaya çıkmış olan anlayışlarına da değinilecektir.